HAYATINI TRAJİK BİÇİMDE KAYBEDENLERİ SAYGI İLE ANMAK

PARIS’TE 13 KASIM 2015 SALDIRILARININ KURBANLARINA ADANMIŞ ANMA YERİNİN DÜŞÜNDÜRDÜKLERİ
Haber Analizdeki sevgili okurlarımla bu buluşmamızda çok duygu yüklüyüm…Gürcistan’da düşen C-130’daki 20 asker şehitimizi gönüllerimize koyduk zira yas tutmak inanç ve geleneklerimizde yokmuş…o günlerde içimiz kavrulurken, şu an bulunduğum Fransa, 13 Kasım 2015 saldırılarının kurbanlarına saygı gösterisi olarak, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Paris Belediye Başkanı'nın da katıldığı bir törenle, Paris’in tam kalbinde yer alan bir anma yeri olan Jardin du Souvenir'i (Anı bahçesi) açtı. 
Fransa'da bugüne kadar gerçekleştirilen en ölümcül terör saldırısı olan ve travmanın halen devam ettiği 13 Kasım 2015’de, yani 10 yıl önce Paris, 132 kişinin öldüğü ve 350'den fazla kişinin yaralandığı bir dizi terör saldırısına maruz kalmıştı. 
O gün için planlanan tören, önümüzdeki satırlarda aktarmaya çalışacağım gibi, her detayı incelikle ve ilgili sivil toplum temsilcileri ile birlikte  düşünülmüş bu anıt bahçede, 10 yıl önce bu trajik günde hayatını kaybedenlere son derece görkemli bir saygı duruşu şeklinde oldu. 
Törenin geçtiği "Anma bahçesi" olarak tasarlanan bu mekan, şehrin kalbinde kurbanların anısını onurlandırmak amacıyla 20 Haziran 2025'ten beri halka açık ve yaşanan tarifsiz acıyla karşı karşıya kaldığında hissedilen duyguları ve dayanışmayı yansıtmaktadır.
Parislilerin varlığını büyük ölçüde unuttuğu, uzun zamandır ihmal edilmiş mekanı canlandıracak bu Proje, meydanın klasik 19. yüzyıl kimliğini korumak ile onu çağdaş yaşam tarzlarına uyarlamak arasında doğru dengeyi kurmayı amaçlıyor. 
Bu mahallenin kalbine bir bahçe kazandırmak amacıyla, Paris Belediye binasının arkasında kurulan Place Saint-Gervais (Paris Merkezi) anıt bahçesi 13 Kasım 2015 kurbanlarının anısına bir tefekkür yeri olmakla birlikte aynı zamanda hayata ve dirence saygı duruşunda bulunan bir huzur ve sükunet vahası da olmuş diyebiliriz. 
Neden siz sevgili okurlarımla paylaşmak istedim derseniz; hayatını trajik biçimde kaybedenleri saygı ile her an anmanın, topluma mal edilen, titizlikle hazırlanmış bir proje ile, mümkün olduğunu Paris’teki Place Saint-Gervais anıt bahçesi örneğinde ispatlamış Fransa da onun için… samimiyetle söyleyim gıpta ettim…Ülkesini,  insanını çok seven, kayıran bir insan olmam Fransa’nın bu muhteşem projesinin detayları karşısında “neden biz bu incelikli saygıyı gösteremiyoruz” dememi engellemiyor; görelim inceleyelim ki tüm trajik olaylardaki kayıplarımızı (misal: 19 Ağustos 1999, 6 Şubat 2023 depremlerindeki kayıplarımızı) saygı ile  anmada örnek alalım diyeceğim.

Paris Konseyi tarafından 12 Kasım 2019’da, Kurbanları temsil eden 13 Kasım Kardeşlik ve Hakikat ve Paris için Yaşam derneklerinin oybirliğiyle onaylanan "anma bahçesi" ilkesine göre Paris ihale komisyonu tarafından seçilen Wagon Landscaping Projeyi yönetmek üzere seçilmiş.

Tarihçi Jean-Marc Dreyfus’ün anlatımından Bahçe peyzajının  altı saldırı noktasını temsil ettiği anlaşılıyor. Altı alanın, sekiz saldırı noktasının ve yakın çevrelerinin planları, aynı şekilde, acı veya hafıza açısından bir hiyerarşi olmaksızın ele alınmış, orijinal bağlamlarından çıkarılıp bahçe tasarımını oluşturmak için kullanılmış. Saldırıların gerçekleştiği her alan granit bloklarla işaretlenmiş. Aslında tasarıma göre, taş elemanlar, bu çilenin sertliğini ve parçalanmış hayatları hatırlatırken, bahçe de çiçekler bu hafızanın içinde hayatın açığa çıkmasına olanak tanıyor.  Ayrıca, kayalıkların oyuklarında suyun ve mevsimlerin ritmini takip eden bitki örtüsünün bulunması, bahçedeki biyolojik çeşitliliğin gelişmesine destek olarak bu saygı duruşunun kalıcı ve canlı olmasını sağlıyor.
Bahçe tasarımı ve ekilen bitkilere dair öğrendiğim detaylar karşısında ise hayretler içinde kaldım; bu mekan için tasarlanmış steller, banklar, aydınlatmalar gibi araçların ekilen ağaç ve flora ile uyumunu test edebilmek amacıyla bahçenin bir küçük bölümü École Du Breuil'de (12. bölge) tam boyutlu olarak oluşturulmuş. Bu ön tasarım, Paris Belediyesi liderliğindeki proje ekibi ve peyzaj mimarları Wagon Landscaping proje yönetim grubu tarafından geliştirilmiş ayrıca okul öğrencileri de dikim çalışmalarına katılabilmiş.

Televizyonlardan canlı izlenen tören sırasında, polisler, itfaiyeciler, doktorlar, gönüllüler, hakimler…gibi sivil toplum temsilcilerinin sırayla 132 kurbanın isimlerini okumaları  sırasında bir Türk vatandaşımızın da kaybedildiğini, ismini duyarak, öğrendim… aslında bu tören Fransa ulusunun çeşitliliğini ve dayanışmasını simgeliyordu denebilir.

Gece çöktüğünde, titreyen ışıklar bahçeyi aydınlattığında, 2015'teki saldırıların olduğu yerlere bırakılan binlerce muma bir gönderme yapılmıştı. Tabiki o geceki anlar hüzünlüydü ancak tüm proje akıl süzgecinden geçirildiğinde, canlı bir bahçe yaratılmak istendiği, dua eden insanlara kucak açmanın dışında, eğlenen, oynayan çocukları kazanmayı amaçlayan bir mekan olmasına çalışıldığı anlaşılıyor…

Canlı bir alan olarak tasarlanan Jardin du Souvenir (Anı Bahçesi), adeta Paris’in yaralarına direndiğini, Fransa’nın darbelere rağmen dirildiğini simgeliyor.
Törende izlediğim kadarı ile, proje Paris'in acıyı ortak bir anıya dönüştürme arzusunu hayata geçirerek barış ve yeniden doğuşun sembolü olmuş…Granit taşları, her mevsim açacak bitkileri ile huzur vereceğini kanıtlayan bu anı bahçesi şehrin armasında yer alan Fluctuat nec mergitur “Dalgalar tarafından vurulan ama batmayan” sloganının hakkını vermiş adeta…13 Kasım 2015 saldırılarının ardından Eyfel Kulesi'nin üzerinde Paris'in sloganı "Fluctuat nec mergitur" yazıyordu ve saldırılardan sonra kolektif direnişin simgesi olarak haykırılmıştı.
Eyfel Kulesi, 13 Kasım saldırılarında hayatını kaybedenlerin anısına mavi, beyaz ve kırmızı renklere büründürüldü. Sadece, bu anıt bahçede değil, Paris’in bir çok sembol meydanında, hatta tüm Fransa’da kayıplar, yüreklerde Fraternité -“kardeşlik”- sloganı ile anıldı. 

Törenin, Proje sanat yönetmeninin kurgulattığı 45 mağdur, kurban yakınları ve görgü tanıklarından oluşan, “Kurtulanlar Korosu” nun Amerikalı rock grubu Rival Sons'ın "Shooting Stars" şarkısını seslendirmesi ile sona ermesi anma töreninin merkezinde “YAŞAM”ın olduğuna işaretti… 

Biz de birlikte dünyanın her yerinde hayatını trajik biçimde kaybedenleri saygı ile anarak, Yaşamın tüm güzelliklerini tadabilelim temennisi ile tamamlayalım bu yazımızı…