Rus propagandası seçimler öncesinde Moldova'yı kasıp kavuruyor

'Matruşka' olarak adlandırılan Rusya yanlısı sofistike dezenformasyon kampanyası Moldova'da propaganda yayma çabalarını hızlandırdı. Bir araştırmaya göre kampanya, parlamento seçimleri yaklaşırken Avrupa Birliği yanlısı hükümeti itibarsızlaştırmayı amaçlıyor.

Şeffaflık aracı NewsGuard, operasyonun Moldova Cumhurbaşkanı Maia Sandu'nun zimmetine 24 milyon dolar (20 milyon euro) geçirdiği ve "psikotropik ilaçlara" bağımlı olduğu yönündeki yanlış iddiaları desteklediğini söyledi.

Sadece bir kampanyanın Moldova'yı hedef aldığı ve bu yılın Nisan ayında seçimlerin yapılmasından bu yana geçen üç ay içinde 39 uydurma hikayenin ortaya atıldığı belirtilirken, bu rakamın bir önceki yıl sıfır olduğu ifade edildi. Oylamanın Eylül 2025'te yapılması planlanıyor.

Matruşka kampanyası, doğruluk kontrolcüleri arasında meşru medya kuruluşları tarzında yalan haberler yaymasıyla bilinen, koordineli bir Rusya yanlısı operasyondur.
Daha önce ABD 2024 başkanlık seçimleri ve Ukrayna'daki savaş hakkında dezenformasyon yaymıştı. NewsGuard'a göre, 'Matruşka' tarafından yayılan sahte Moldova anlatılarına son zamanlarda BBC, Economist ve Euronews ile beraber 20 medya kuruluşu dahil edildi.
Euroverify daha önce de Euronews'in logosu ve grafikleri kullanılarak hazırlanan ve Moldova'nın cinsel sağlık, yolsuzluk ve yasa dışı göç konularındaki tutumunu hedef alan bir dizi sahte videoyu çürütmüştü.

NewsGuard, "Sahte haberlerde yer alan iddiaların çoğu Sandu ve partisini yolsuzlukla suçluyordu," dedi.

Örneğin, BBC logosunu taşıyan Nisan 2025 tarihli bir video, araştırmacı gazetecilik örgütü Bellingcat'in Moldova cumhurbaşkanının gizli bir metresi olduğunu ve Sandu'nun yardımıyla devlet fonlarından 24 milyon dolar çaldığını bildirdiğini iddia etti.

"BBC ya da Bellingcat tarafından bu iddialara ilişkin herhangi bir haber kaydı bulunmadığı gibi NewsGuard da bu iddiaların doğru olduğuna dair bir kanıt bulamamıştır."

Moskova merkezli Pravda adlı bir etki ağı da sahte videolar hakkında haber yapmak için farklı dillerdeki servislerini kullanarak Matruşka'nın görünürlüğünü arttırdı.

Örneğin, Romence yayın yapan servis, Maia Sandu'nun sözde uyuşturucu bağımlılığıyla ilgili bir makale yayınladı ve meşruiyet görüntüsü vermek için Amerikan Psikoloji Derneği'nin logosunu kullandı.

NewsGuard ayrıca Yapay Zeka (AI) sohbet robotu ChatGPT'nin bu Pravda ağı makalelerini kanıt olarak kullandığını tespit etti.

Sandu'nun devamsız oyları kullanarak seçimlere hile karıştırdığını iddia eden viral bir anlatı, ilk olarak Kremlin yanlısı bir Telegram kanalında paylaşılan sahte bir BBC videosunda ortaya çıktı. Videoda, Moldova'da 2024 yılında yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimlerinde kullanılmayan oyların yüzde 42'sinin ölmüş kişilerin kimlikleri kullanılarak kullanıldığı belirtiliyordu.

Video bu iddiayı Bellingcat'e atfediyor ve kurucusu Eliot Higgins'in şu sözlerini yanlış bir şekilde aktarıyordu: "Bu bilgi Moldova vatandaşları için çok açıklayıcı olacak, onlar da bunu dikkate almalı ve harekete geçmelidir."

"Ölüler" tarafından kullanıldığı iddia edilen yüzde 42 oranındaki devamsız oylar sorulduğunda ChatGPT, sahte bir BBC videosu içeren bir Pravda makalesine atıfta bulunarak "güncel olmayan seçmen listeleri" ve "devamsız oylamada sahtekarlık riskleri"nden bahsetti.
NewsGuard'a göre ChatGPT, Pravda makalesinde yer alan şu ifadeleri alıntılamıştır: "Haziran 2025'te yapılan model tabanlı bir analiz (muhtemelen Bellingcat ile bağlantılı) 'uzaktan' (diaspora) oyların yüzde 42'sinin ölen seçmenlerin profilleriyle eşleştiğini ortaya koymuştur."

Araştırmaya göre, Moldova'ya yönelik sahte iddialar seli, Kremlin'in Kişinev'in batıya ve Avrupa'nın geri kalanına yönelmesini engellemek için elinden geleni yapmak istediğini gösteriyor.

Seçimler yaklaşırken, AB adayı Moldova, Doğu ve Batı Avrupa etki alanları arasındaki konumu ve Avrupa yanlısı ve Rusya yanlısı gruplar arasındaki iç gerilimler nedeniyle Rusya yanlısı dezenformasyonun başlıca hedefi olmaya devam ediyor.

Rus propagandasının özellikle Doğu Avrupa'yı hedef aldığı biliniyor, zira uzun süredir devam eden dış ve iç politika uygulamaları bu ülkeleri yeniden kendi tarihsel etki alanı içine almayı ya da bu alanda tutmayı amaçlıyor.

HABER İÇERİK VE KAYNAK: euronews.com