haberanaliz
Prof.Dr.Turhan USLU

Prof.Dr.Turhan USLU

Mail: turhanuslu@gmail.com

TÜRKİYE KIYI KUMULLARIMIZ VE YERLERİ

Türkiye kıyı kumullarının yerleri için, hava fotoğrafları dışında en eski kaynaklar,1970-1975 yılları arasında yayınlanan 26 kıyı iline ait 1: 100.000’lik  “İl Toprak Kaynağı Envanter Rapor ve Haritaları” ve 1984-1987 yıllarına ait 1:100.000’lik “İl Arazi Varlıkları” haritalarıdır. Bu haritaların yapımında arazide ayrıntılı çalışılmadığı, arazide ve bürolarda modern haritacılık teknikleri kullanılmadığı (örneğin hava fotoğrafları kullanılmamıştır) için çok hassas çizilmiş haritalar üretilememiştir. Örneğin Erdemi kıyı kumulu gibi bazı kıyı kumulları bu haritalarda bulunmamaktadır. 1970-1975 yılları haritalarında 105 kıyı kumulu bulunmakta iken 1984-1987 yılı haritaları da dikkate alındığında Türkiye kıyılarında 110 kıyı kumulu bulunmaktadır.
Türkiye kıyı kumulları 20 kıyı ilinde bulunmakta. En fazla kıyı kumulunun bulunduğu iller: Antalya (20), Çanakkale (18) ve İstanbul (15). 
Özellikle 1960’lı yıllarda büyük çaplı ağaçlandırmalar ile kıyı kumullarımızda ilk büyük çaplı tahribatlar başlamıştır. Daha sonra onlarca tahrip şekliyle ve de en çok tarım, otel ve ikinci konutlar ile kıyı kumullarının varlıkları veya biyolojik zenginlikleri yok edilmiştir. Bu yazı ile 1970’li yıllardaki varlıkları veya biyolojik zenginlikleri yok edilen 110 kıyı kumulunun il, ilçe ve mevkileri verilmektedir. Biyolojik zenginlikler içinde dünyada sadece Türkiye’de olan (endemik) bitki türleri ve bitki toplulukları da büyük bir cahillikle yok edilmişlerdir. Hiçbir kıyı kumulu veya bir parçası gerçek anlamda koruma altına alınması düşünülmemiş ve korunmamıştır.Bu yok edilme, korumadan sorumlu 3 bakanlığın (Çevre, Şehircilik ve İklim değişikliği, Kültür ve Turizm ile Tarım ve Orman bakanlığı) onaylayları, göz yummaları, sorumsuzlukları ve bilgisizlikleri sayesinde olmuştur.

1970-1975 yıllarında mevcut Türkiye kıyı kumullarının yerleri:

HATAY
1.    Samandağ, Kaburluk-Meydan arası
2.    Dörtyol, Turunçlu-Dörtyol arası
ADANA
3.    Yumurtalık, Gölovası
4.    Yumurtalık, Sugözü
5.    Karataş, Hurma Boğazı
6.    Karataş,Bahçe-Hurma Boğazı arası
7.    Karataş
8.    Karataş, Karataş-Fener Burnu arası
9.    Karataş, Deli Burun-Fener Burnu arası
MERSİN
10.    Tarsus, Dipsiz Göl
11.    Merkez, Kazanlı
12.    Silifke, Göksu nehri ağzı-Susanoğlu arası
13.    Silifke, Taşucu-Paradeniz Dalyanı arası
ANTALYA
14.    Gazipaşa, Kışlabucağı
15.    Gazipaşa, Kahyalar
16.    Alanya, Belen
17.    Alanya, Alanya-Mahmutlar arası
18.    Alanya, Alanya’nın batısı
19.    Alanya, Konaklı
20.    Alanya, Payallar
21.    Alanya, Akdam
22.    Manavgat, Selimiye-Karaburun arası
23.    Manavgat, Altınkum-Selimiye arası
24.    Merkez, Antalya batısı
25.    Merkez, Göynük
26.    Merkez, Kemer
27.    Merkez, Egel Köyü
28.    Merkez, Atbükü
29.    Merkez, Yenbey
30.    Kumluca, Çavuş Limanı
31.    Finike, Finike-Yeniceköy arası
32.    Kaş, Kale-Beymelek arası
33.    Kaş, Gavurağılı-Gelemiş arası
MUĞLA
34.    Fethiye, Kargı
35.    Köyceğiz, Kayacık
36.    Köyceğiz, Boğazağzı
37.    Datça, Datça Körfezi
AYDIN
38.    Söke, Didim (Yenihisar)
39.    Kuşadası, Soğucak-Davutlar arası
İZMİR
40.    Selçuk, Pamucak
41.    Dikili, Salihler-Altınova arası
BALIKESİR
42.    Ayvalık, Altınova
43.    Ayvalık, Küçük
44.    Ayvalık,  Yumra Burnu
45.    Ayvalık, Yumra Burnu
46.    Burhaniye, Armutova
47.    Edremit, Çoruk
66.    Erdek, Türkeli adası
67. Erdek,Ocaklar
ÇANAKKALE
48.    Ayvacık, Tuzla
49.    Ezine, Dalyanköy-Poyraz Limanı
50.    Bozcaada, Bozcaada batısı
51.    Ezine, Yeniköy
52.    Merkez, Kumburnu
53.    Gökçeada, Kefalo Burnu
54.    Gökçeada,Karaca
55.    Gökçeada, Karaca
56.    Gökçeada, Yuvacık
57.    Eceabat, Kilidürbahir Güneybatısı
58.    Eceabat, Büyük Anafarta
59.    Eceabat, Anafarta Limanı
60.    Gelibolu, Bayır Köy
61.    Gelibolu, Yıldız Koyu Körfezi
62.    Gelibolu, Kavak
63.    Enez, Yayla Köy Güneybatısı
64.    Enez, Abdürrahim
65.    Enez, Meriç nehri ağzı
BURSA
    68.     Karacabey, Bayramtepe-Esence arası
TEKİRDAĞ
    69.    Şarköy, Mürefte
    70.    Çorlu, Yeni Çiftlik    
KIRKLARELİ
    71.    Demirköy, Beğendik
    72.    Demirköy, İğneada
    73.    Demirköy, Servi Burnu
    74.    Vize, Çamkoru
İSTANBUL
    75.    Çatalca, Yalıköy 
    76.    Çatalca, Ormanlı
    77.    Çatalca, Durusu Gölü
    78.    Çatalca, Akpınar
    79.    Eyüp, Çiftalan
   80.     Sarıyer, Kumköy
   81.     Beykoz, Karakiraz
   82.        Şile, Domalı
   83.        Şile, Şile
   84.        Şile, Ağva
   85.        Karamürsel, Hersek
   86.        Merkez, İzmit güneyi
    87.    Kandıra, Çamkonak
88.    Kandıra, Çamkonak kuzeyi
    89.    Kandıra, Karaağaç kuzeyi
KOCAELİ
   90.        Kaynarca, Karaağaç-Melen arası
ZONGULDAK
    91.    Çaycuma, Gülüdağ
    92.    Bartın, Akbaba kuzeyi
    93.    Bartın, Akbaba kuzeyi
SİNOP
    94.    Türkeli, Çatalzeytin kuzeyi
   95.        Erfelek, Sarıkum
   96.        Merkez, Bostancılı batısı
SAMSUN
   97.        Alaçam, Alaçam
   98.        Alaçam, Ordulular
   99.        Bafra, Kürtler
 100.        Bafra, Liman Gölü
 101.        Merkez, Samsun’un doğusu
 102.        Merkez, Gübre ve Bakır Farikası
 103.        Çarşamba, Yeşilırmak ağzı
 104.        Terme, Terme’nin doğusu
 105.        Terme, Ordu sınırı
ORDU
 106.        Merkez, Ordu-Güngören arası
GİRESUN
 107.        Espiye
 108.        Tirebolu
 109.        Tirebolu, Bada
RİZE
 110.        Pazar, Pazar-Dernek arası